Chi Brandisia thuộc họ Orobanchaceae gồm khoảng 8 loài cây bụi, phân bố chủ yếu ở các khu rừng lá rộng thường xanh trên núi đá của Đông và Đông Nam Á, với trung tâm phân bố ở các vùng karst của Vân Nam, Quý Châu và Quảng Tây, Tây Nam Trung Quốc. Dựa trên đặc điểm dạng sống là bán ký sinh và dây leo, chúng tôi đưa ra giả thuyết rằng sự tiến hóa và phân bố của chi này được hình thành bởi quá trình phát triển của lá rộng thường xanh trên núi đá ở Đông và Đông Nam Á. Để kiểm tra giả thuyết này, chúng tôi đã tiến hành nghiên cứu và phân tích mối quan hệ phát sinh loài của chi Brandisia dựa trên dữ liệu của vùng gen lục lạp và gen nhân (nrDNA, PHYA và PHYB); đồng thời thời gian phân kỳ và nguồn gốc tổ tiên của các taxa được xác định dựa trên dữ liệu kết hợp của vùng gen lục lạp và gen nhân. Các kết quả phân tích mối quan hệ phát sinh loài đã khẳng định rằng chi Brandisia được đặt trong họ Orobanchaceae. Kết quả phân tích cũng ủng hộ quan điểm phân chia chi Brandisia thành ba nhánh chính, tương ứng với ba phân chi dựa trên đặc điểm hình thái. Kết quả phân tích BEAST đã chỉ ra rằng chi Brandisia có nguồn gốc từ đầu thế Tiệm tân-Oligocene (32,69 Mya) ở phía Đông Himalaya-Tây Nam Trung Quốc, sau đó bắt đầu đa dạng vào đầu thế Trung tân-Miocene (19,45 Mya) trong các khu rừng lá rộng thường xanh trên núi đá của Đông và Đông Nam Á. Thời gian phân hóa của chi Brandisia phù hợp với nguồn gốc của các nhóm loài chiếm ưu thế trong các khu rừng lá rộng thường xanh trên núi đá của Đông và Đông Nam Á (ví dụ: Fagaceae, Lauraceae, Theaceae và Magnoliaceae). Những phát hiện này chỉ ra rằng sự phân bố và tiến hóa của chi Brandisia được tạo điều kiện thuận lợi bởi sự phát triển mạnh mẽ của các khu rừng lá rộng thường xanh trên núi đá của Đông và Đông Nam Á.
Kết quả nghiên cứu được đăng trên tạp chí chuyên ngành Plant Diversity 45 (2023) 501-512
Ảnh: Mối quan hệ phát sinh và tiến hoá của chi Brandisia trên cơ sở kết hợp dữ liệu vùng gen lục lạp và gen nhân
Nguồn tin: Đỗ Văn Trường, Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam, VAST