Chi Bóng nước (Impatiens) thuộc họ Basalminaceae gồm khoảng 900 loài, phân bố rộng khắp thế giới (Chen & cs. 2007). Chi này gồm phần lớn các cây mọng nước, có giá trị kinh tế, được trồng làm cây cảnh khá phổ biến. Vùng Đông Dương (Việt Nam, Lào và Căm pu chia) được xem là trung tâm đa dạng của Chi này ở vùng Đông Nam Á. Tuy nhiên, nghiên cứu về đa dạng thành phần loài của Chi này ở khu vực Đông Dương vẫn chưa đầy đủ. Cùng với những nghiên cứu bước đầu của các nhà khoa học Pháp, cho đến nay Chi này đã ghi nhận khoảng 45 loài cho Hệ thực vật Việt Nam.
Trong quá trình nghiên cứu đa dạng hệ thực vật Việt Nam, các nhà khoa học thuộc Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam thuộc Viện Hàn lâm KHCNVN, Đại học Lâm Nghiệp Việt Nam, Đại học Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương đã thu thập được mẫu tiêu bản chi Bóng nước tại Khu bảo tồn thiên nhiên Mường La (tỉnh Sơn La) chưa từng được ghi nhận ở Việt Nam. Sau khi phân tích và so sánh đặc điểm hình thái với các loài trong chi Bóng nước, mẫu vật đã được định tên là Impatiens siculifer – loài đã được ghi nhận trước đó ở Trung Quốc và Ấn Độ. Chúng tôi đã tiến hành mô tả chi tiết đặc điểm hình thái, sinh học và sinh thái của loài mới được ghi nhận cho hệ thực vật Việt Nam.
Impatiens siculifer có đặc điểm hình thái tương tự với loài I. stenantha bởi có các đặc điểm hình thái tương đồng như thân thảo đứng, nhẵn, phiến lá hình ngọn giáo thuôn, mép lá có răng cưa rõ, hoa chùm mang 3-5 hoa, hoa màu vàng, có cựa uốn cong. Tuy nhiên, loài ghi nhận mới này khác với loài kể trên do có lá bắc tồn tại dai, cánh đài bên hình thuôn hẹp, và đường gờ ở phía trên của cánh hoa dầy.
Hình: Đặc điểm hình thái của loài Impatiens siculifer
Kết quả nghiên cứu vừa được công bố trên tạp chí chuyên nghành Acta Phytotaxa Geobotany 70 (1): 63–66 (2019), doi: 10.18942/apg.201817.
TS. Đỗ Văn Trường
Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam